Ο ΚΥΡ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: ΕΝΑΣ ΑΥΤΟΔΙΔΑΚΤΟΣ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΗΣ

Δευτέρα 27 Δεκεμβρίου 2010 ·

Ο ΚΥΡ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ: ΕΝΑΣ ΑΥΤΟΔΙΔΑΚΤΟΣ ΞΥΛΟΓΛΥΠΤΗΣ, ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΛΕΣΒΟΥ
 
Περνούσα πιτσιρίκι έξω από το παντοπωλείο και θυμάμαι με πόση λαχτάρα κοιτούσα το ράφι, απ΄ όπου μου έκλεινε το μάτι ένα μικρό πλαστικό αυτοκινητάκι.

Ήταν τόσο μικρό, που χανόταν ανάμεσα στα άλλα ψιλοπράγματα.

Μα για τα παιδικά μου μάτια ήταν τεράστιο.

Θυμάμαι ακόμα τον ενθουσιασμό, όταν το πήρα στα χέρια μου, δώρο χριστουγεννιάτικο, της γιαγιάς.
Πέρασα ξανά έξω από το παντοπωλείο, μπαμπάς πλέον.

Το παράθυρο ίδιο κι απαράλλαχτο.

Μόνο που από μέσα δεν υπήρχαν πλαστικά αυτοκινητάκια, αλλά  μπαγλαμαδάκια και ξυλόγλυπτες εικόνες.

Άκουσα δυο – τρεις νότες από μπαγλαμαδάκι, σαν κάλεσμα.

Δρασκέλισα το πέτρινο κατώφλι.
Ο κυρ-Παναγιώτης, καθισμένος σε μια παλιά ψάθινη καρέκλα, κούρντιζε ένα μπαγλαμαδάκι.

Η ματιά μου περιπλανήθηκε  στο παλαιό παντοπωλείο.

Τα ράφια στη θέση τους, όπως τα θυμάμαι ακόμα, ο πάγκος με τη ζυγαριά εκεί, μα πουθενά «εδώδιμα και αποικιακά».

Το μαγαζάκι είναι γεμάτο  μπαγλαμαδάκια , βιολιά και ξυλόγλυπτες εικόνες.

Και κάθε λογής εργαλείο για κάποιον που δίνει μορφή στο ξύλο.
«Το έκλεισα πια το μπακάλικο. Πενήντα χρόνια το είχα, τώρα είμαι συνταξιούχος», μου λέει ο κυρ-Παναγιώτης.

O κυρ- Παναγιώτης, ο Κουμέλης, έτσι τον ξέρουν όλοι στην Αγία Παρασκευή.
Πιάνουμε κουβέντα.

Εκείνος με το μπαγλαμαδάκι στο χέρι.

Εγώ όρθιος, ν΄αφήνω το βλέμμα να ταξιδεύει ανάμεσα στα ράφια, τα ξύλα που άλλαξαν μορφή και τα άλλα κομμάτια που περιμένουν.
Ανάμεσα σε ξυλόγλυπτες εικόνες, σε βιολιά και δοξάρια, ένα γραμμόφωνο.

Το ανοίγει, το κουρντίζει βάζει και μια πλάκα παλιά…

Σαν να μην πέρασε ο χρόνος από τα αυλάκια της.

«Το πήρα το ΄41. Έδωσα ρεβίθια. Κατοχή τότε…», θυμάται ο κυρ- Παναγιώτης. 

Το μπακάλικο το άνοιξε στις 10 Οκτωβρίου του 1950, έχει σημειώσει την ημερομηνία σε ένα τετράδιο.

Εικοσιέξι χρόνων ήταν τότε.

Το δούλεψε μέχρι το 2000.

Πενήντα χρόνια.
«Δίναμε με το τεφτέρι. Όποτε μάζευαν λεφτά οι πελάτες, μας ξεχρέωναν. Θυμάμαι έναν που πούλησε μια αγελάδα για να ξεχρεώσει. Αν πέθαινε κάποιος, δίπλα στο όνομά του στο τεφτέρι, βάζαμε σταυρό. Πόσα τέτοια…»
Το μπακάλικο, σε μια γειτονιά της Αγίας Παρασκευής, στην καρδιά της Λέσβου, δεν το άφησε ποτέ.

Μόλις το έκλεισε, το έκανε εργαστήρι ξυλογλυπτικής.

Αυτοδίδακτος.

Του άρεσε να σκαλίζει ξύλα και σήμερα περνά τις ώρες του δίνοντας μορφή σε κομμάτια καρυδιάς, φλαμουριάς και μουριάς.
Φτιάχνει ξυλόγλυπτες εικόνες, σε άλλες σκαλίζει τη μορφή των γονιών του, σε άλλες αγίους.

Μα το μεράκι του ήταν τα μπαγκλαμαδάκια και τα βιολιά.

Δεν ήξερε από μουσική.

Σκαλίζοντας το ξύλο, βρήκε το δρόμο για τις νότες.
«Η μουσική ημερεύει τον άνθρωπο. Γράμματα δε μάθαμε, ήταν άλλα τα χρόνια», μου λέει.
Αποκούμπι τώρα, στη δύση της ζωής, τα εργαλεία του.

Κι αυτά τα έχει φτιάξει μοναχός του.

Τίποτα έτοιμο.

Λογής λογής εργαλεία, που η ανάγκη  του υπαγόρευσε να τα φτιάξει έτσι, κι όχι αλλιώς.

Η ανάγκη να δίνει μορφή στο ξύλο.

Η ανάγκη να βρίσκεται στο μαγαζί του.
«Εδώ γεράσαμε, καλό είναι να πεθάνουμε εδώ», μου λέει.

Φώναξα την Ειρήνη, να δει τα χέρια του να σκαλίζουν το ξύλο, να δει πως γίνεται ένα μπαγλαμαδάκι, να το ακούσει να σκορπίζει τις νότες.

Την κέρασε πεπονάκι, από το μπαξεδάκι του.

Και της χάρισε ένα μπαγλαμαδάκι.

Στάθηκε καμαρωτός, κάτω από την κληματαριά, στο κεφαλόσκαλο του μαγαζιού να τον φωτογραφήσω μαζί με την Ειρήνη. 
Ο κυρ-Παναγιώτης είχε ιστορίες πολλές να μου πει, μα χτύπησε το τηλέφωνο. Οι φίλοι του τον καλούσαν για ουζάκι.

Με χαιρέτισε ευγενικά,  σφάλισε την ξύλινη πόρτα, έκλεισε και τα παραθυρόφυλλα κι ευχήθηκε νάμαστε και του χρόνου καλά, να τα πούμε.

 
Κείμενο - Φωτογραφίες: Χρίστος Καλουντζόγλου

Η ΩΡΑ ΕΙΝΑΙ

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου


ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΟΥ

Η Αγία Παρασκευή βρίσκεται στο κέντρο περίπου της Λέσβου, έχοντας το πλεονέκτημα ενός ικανοποιητικού οδικού δικτύου. Αυτό απαρτίζεται κατά κύριο λόγο από τρεις δρόμους. Ο ένας από αυτούς, ο κύριος, είναι παρακλάδι της Εθνικής Οδού Μυτιλήνης-Σιγρίου. Ο δεύτερος είναι παρακλάδι του δρόμου Καλλονής-Πέτρας, και ο τρίτος του δρόμου Μυτιλήνης-Μανταμάδου. Απέχει τέσσερα χιλιόμετρα από την πλησιέστερη ακτή, τον Κόλπο Καλλονής.

Το χωριό είναι χτισμένο σε λεκανοπέδιο, που περιβάλλεται από χαμηλά βουνά φυτεμένα με ελιές, και μικρούς γυμνούς λόφους. Το σύνολο σχεδόν του οικισμού αποτελείται από αγροτικά και αστικά σπίτια χτισμένα με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Λέσβου. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το κτήριο των Εκπαιδευτηρίων, το Δημαρχείο και η Εκκλησία. Στην είσοδο του χωριού υπάρχουν παλιά βιομηχανικά κτήρια, κυρίως ελαιοτριβεία. Ένα από αυτά έχει αναπαλαιωθεί και στεγάζει πρότυπο βιομηχανικό μουσείο, το Μουσείο της Ελιάς.

ΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΜΑΣ

Το πανηγύρι του Ταύρου

Το πανηγύρι του Ταύρου είναι το σημαντικότερο λαϊκό δρώμενο της κοινότητας Αγίας Παρασκευής Λέσβου και συνδυάζει ποικιλία εκδηλώσεων που διαπλέκονται γύρω από το τελετουργικό της ταυροθυσίας. Το πανάρχαιο αυτό έθιμο αναβίωσε στις αρχές του περασμένου αιώνα και καθιερώθηκε σαν ευλαβική προσφορά μνήμης στον Άγιο Χαράλαμπο, τον προστάτη του Ισναφιού (συντεχνία) των Ζευγάδων.

Το Ισνάφι, που ιδρύθηκε το 1774 γι αν προασπίσει τα συμφέροντα των αγροτών της κοινότητας που περισσότεροι ήταν ζευγάδες, υπήρξε το πρώτο σωματείο στην Αγία Παρασκευή. Όπως αναφέρει η λαϊκή παράδοση, το πανηγύρι τιμά τον Άγιο που στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας έσωσε έναν Αγιοπαρασκευώτη ζευγά, τον Μαλομύτη, που είχε χάσει το ταυρί του στη περιοχή του ξωκλησιού του Αγίου, από τα χέρια του τούρκου λήσταρχου της περιοχής.
Το πανηγύρι καθιερώθηκε να γίνεται χωρίς διακοπή από το Ισνάφι και τα έσοδα του να διατίθενται για το κοινό όφελος των κατοίκων.

Μαζί με τη προσφορά θυσίας του ταύρου (κουρμπάνι) και την λειτουργία στο ξωκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους διεξάγονται ιππικοί αγώνες, και μοιράζεται το κεσκέτσι, το κρέας του ταύρου που βράζει με κρεμμύδια και στάρι σε μεγάλα καζάνι κατά τη διάρκεια της νύχτας, έξω απ’ το ξωκλήσι.

Στις πολυήμερες εκδηλώσεις που γίνονται από Παρασκευή έως και Δευτέρα, στα μέσα Ιουνίου συνήθως, σημαντική θέση κατέχουν οι χοροί και τα τραγούδια καθώς και οι λαϊκές κομπανίες που παίζουν Λεσβιακούς Αγιοπαρασκευώτικους και Μικρασιατικούς σκοπούς.

Το πανηγύρι του Ταύρου που συμπίπτει χρονικά με το μέστωμα της Άνοιξης και την προετοιμασία των αγροτικών εργασιών του θερισμού είναι από τα πιο ενδιαφέροντα τεκμήρια επιβίωσης παγανιστικών λατρευτικών εθίμων και του συνδυασμού τους με τις χριστιανικές λαϊκές παραδόσεις.
Το πανηγύρι του Ταύρου είναι στενά συνυφασμένο με την ζωή και την ιστορία των κατοίκων της Αγίας Παρασκευής.
Αποτελεί το σημαντικότερο κοινωνικό γεγονός του χωριού και είναι αφορμή συνάντησης και επιστροφής στην πατρίδα των απανταχού Αγιοπαρασκευωτών.

Η ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΤΟ F/B

ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ


Ποιος είναι λοιπόν πατριώτης; Αυτοί ή εμείς;
Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα και τρέχει να βρει κέρδη σ' όποια χώρα υπάρχουνε τέτοια. Γι' αυτό δε νοιάζεται κι ούτε συγκινείται με την ύπαρξη των συνόρων και του κράτους.

Ενώ εμείς, το μόνο πού διαθέτουμε, είναι οι καλύβες μας και τα πεζούλια μας. Αυτά αντίθετα από το κεφάλαιο που τρέχει, οπού βρει κέρδη, δε μπορούν να κινηθούν και παραμένουν μέσα στη χώρα που κατοικούμε.

Ποιος, λοιπόν, μπορεί να ενδιαφερθεί καλύτερα για την πατρίδα του; Αυτοί που ξεπορτίζουν τα κεφάλαιατους από τη χώρα μας ή εμείς που παραμένουμε με τα πεζούλια μας εδώ; ...

...Αυτοί που πούλησαν τις γυναίκες και τις αδελφές στον κατακτητή, για να κάνουν τα νταραβέρια μαζί του, και μας σκλάβωσαν διπλά, αυτοί πάνε τώρα να μας πείσουν ότι είναι οι κέρβεροι της τιμής και της ηθικής! Μ' αυτά τα μέσα προσπαθούν να εξαπατήσουν το λαό για να συνεχίσουν το ξεζούμισμα και την εκμετάλλευσή του. Και πολλές φορές το καταφέρνουν αυτό και μας πείθουν μάλιστα ότι έτσι είναι όπως τα λένε»...

-Από τον ιστορικό λόγο του Αρη Βελουχιώτη στην Λαμία

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

Α.Ο ΔΙΑΓΟΡΑΣ

Α.Ο ΔΙΑΓΟΡΑΣ

ΤΑ ΒΙΝΤΕΟ ΜΟΥ