Η "Γιουρθάς"

Σάββατο 18 Δεκεμβρίου 2010 ·

Στα ζαμάνια που η δικτατορία του Παπαδόπουλου ήταν στα ντουζένια της, στο χωριό μας είχαμε έξι χωροφύλακες που νόμιζαν ότι έχουν πιάσει τον παπά απ’ τα’ αμελέτητα του.

Δυό ήταν οι μπάτσοι που άφησαν ιστορία. Ο πρώτος ήταν μια στέκα αλόρτη που τον λέγαν Χρήστο. Του ‘χε κολλήσει όμως το παρατσούκλι «γ’ ορθάς», κι αυτό γιατί κυνηγούσε τις γυναίκες του χωριού μας που είχαν αλανιάρικες κότες.
Χαλούσε, λέει, την μόστρα του χωριού, να σουλατσάρουν στα καλντερίμια του χωριού μας αδέσποτες οι κότες. Μιλάμε ότι είχε κάλο ο τύπος και δεν κουβαλούσε πιο πολύ μυαλό απ’ του Πουλβέλ. Δεν ήταν κανένας να τον παίρνει σοβαρά.

Ο άλλος μπάτσος που άφησε παρελθόν ήταν ο ενωματάρχης του χωριού μας. Τούτος ήταν μια σαπιοκοιλιά –σαν τον Πάγκαλο ένα πράμα- και πολύ τσιγκούνης. Ούτε στον άγιο νερό δεν έδινε. Πλάκα είχε τα γαλόνια τσι τ’ άβαζε να δλευγν για να περνά μπέικα. Τα΄χει κανουνισμένα ούλα.
Τότε, που λεγ’τει είχαμε πέντε μπιχτσήδης (αγροφύλακες) στο χωριό. Είχε, λοιπόν δωσ’ τσι διαταγές του ο νουματάρχς και τ’ κβαλούσαν οι μπιχτσήδες ζιμπίλια από φρούτα, λαχανικά, ντομάτες τα πάντα. Τα κλέβαν φτοιν απ’ τσι μπαχτέδες τσι τα παγαίναν τα χλαπατσιάζ η γαλονάτη σαπιοκοιλιά.
Τσι τα’ άλλα όμως τα πρεπούμενα τάχει κανουνσμένα ο κουμανταδόρος των χωροφυλάκων. Τη μια πάγινι στου χασάπκου τ' Μπογιατζή και καβάτζαρει τα γλυκάδια, ντ’ άλλη στου χασάπκου του Πανάν’ τσι βούταγε σκουτέλια, μπριζόλες .. Τέσσερα χασάπκα είχαμε τότις στου χουριό μας τσι τα παιρνι με τη σειρά. Πάγαινε τσι στου μπακάλκου τ’ Αματζή τσι γέμζι σακούλες με τα πρεπούμενα του. Τυριά, πατάτες, φακές … τέτοια πράματα.

Ελαχε τσινου ντου τσιρό να έχει ένα καφενέ η Γιανκούλα. Τέσσερα τραπεζέλια ήνταν ούλα τσ’ ούλα, απ’ αυτά τα στρουτζλά τα σιδερένια ποχν' στ’ αυλές. Καμιά δεκαριά ψάθινες καρέκλες είχε ενώ απ’ τα κουλάγιατ’, σάλια μπάλια. Πεντ’ έξ φυλντζανέλια τ’ καφέ όσο για πιώμα μια μπουκάλα χύμα ούζου τ’ Γαληνού και κανένα μπουκάλ κουνιάκ. Ηταν τσι κουμαρτζής η Γιανκούλα τσι στου καφενετ’ μαζιβγόταν όλοι οι τσογαδόρ τ’ χουριού μας. Ζάρια τσι πόκα παίζαν.


Η χωρουφύλακας, η γιουρθάς, όλο τσι τους τσνιγαγε και τους είχι κάνει μαυρ’ ντ ζουή ντους. "Αμα σας πιάσου να παίζντι τζόγο, θα σας βάλω κελεπτσέδες και θα σας χώσου στο μπουντρούμ’" τους είχε πει.

Ελα όμους ντε που του χουγ τ’ τζουγαδόρου δεν κόβγητι. Ένα βράδυ λοιπόν, μπαιν’ η γιουρθάς στου καφενέ τσι Γιανκούλας. Βλέπει 4-5 να κάθουνται γύρω απ’ ένα τραπέζ’ να έχει ου καθένας ένα ποτήρ' ρακί μπροστά τ’ τσι ένα πιατέλι που είχε ένα κουματ' τυρί, δυο-τρεις ελιές, τσι λίγου ψουμί.

- Τι καντι σεις έδιου, τους λέει ο Γιουρθάς
- Μην μας σαλαγάς και παίζουμε τζόγου, τ’ λεγ η Γιανκούλα.

Τα ‘χανει η χωρουφύλακας τσι τους λεγ:
- Τι λες ρε συ. Αφού ούτε χαρτιά, ούτε ζάρια έχετε μπροστά σας.
- Καλά, τραγούδα, εσύ του λέει η Γιανκούλα.

Τσι δώστου τσ’ ανταλάσαν παράδις αυτοί που καθόταν γύρω απ’ του τραπέζ. Φτου, πάλι έχασα μουρμούριζε ο ένας, που θα πάει θα ριφάρω απαντούσε ο άλλος. Τσι δώστου τα κουσάρια τσι τα πιντάρια να αλλάζουν χέρια.
Να τσέντας τουν Ορθά αίμα δεν έβγαινε. Δεν μπόργει να του χουνέψ’ ότι αυτοί που είχε μπροστά έπαιζαν τζόγο.

- Ρε Γιανκούλα, αλήθεια μου λέτε ότι παίζιτι τζόγου; Ρωτάει τον καφετζή.
- Ε, τάπατε, κυρ χωροφύλακα. Τζόγο παίζουμι τσι τώρα έχου ρέντα μη με μπερδεύεις.

Ετριψε την γκλάβα τ’ η γιουρθάς τσι για να μην κάν μπαμ απ’ την τσατίλα τ' τους λέγ:

-    Λοιπόν, άμα μου πείτι τούλουγια παιζιτι τζόγο εγώ δεν ξαναπατώ έδιου. Δεν μπορώ να σας κάνου ζαφτ.
-    Ορκίζισι στ’ Παναγιά τα’ λέγ η Γιανκούλα, ότι δεν θα ξαναπατήσ’ το πουδάρς στου μαγαζίμ;

Είδι τσι αποείδι ο μπάτσους και ορκίστηκε μπροστά σε όλους.

Καλά τότι, τ’ λεγ η Γιανκούλας. Θα σπω πώς κάνουμι κουμάρ. Βλεπς που η καθένας μας έχει μπροστά του ένα πιατέλ που έχ' μεζέδες; Ε σε όποιου πιατέλ παει τσι καθήσει η μύγια αυτός κερδίζ.

Ζουρλάθκι η χουρουφύλακας τσι απι τότις δεν τσ’ ξανασαλάγιτς.

1 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...
21 Δεκεμβρίου 2010 στις 5:46 μ.μ.  

απολαυση μεγαλη ειναι το "ηθογραφημα" συντροφε ΕΥΓΕ

Η ΩΡΑ ΕΙΝΑΙ

Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου


ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΟΥ

Η Αγία Παρασκευή βρίσκεται στο κέντρο περίπου της Λέσβου, έχοντας το πλεονέκτημα ενός ικανοποιητικού οδικού δικτύου. Αυτό απαρτίζεται κατά κύριο λόγο από τρεις δρόμους. Ο ένας από αυτούς, ο κύριος, είναι παρακλάδι της Εθνικής Οδού Μυτιλήνης-Σιγρίου. Ο δεύτερος είναι παρακλάδι του δρόμου Καλλονής-Πέτρας, και ο τρίτος του δρόμου Μυτιλήνης-Μανταμάδου. Απέχει τέσσερα χιλιόμετρα από την πλησιέστερη ακτή, τον Κόλπο Καλλονής.

Το χωριό είναι χτισμένο σε λεκανοπέδιο, που περιβάλλεται από χαμηλά βουνά φυτεμένα με ελιές, και μικρούς γυμνούς λόφους. Το σύνολο σχεδόν του οικισμού αποτελείται από αγροτικά και αστικά σπίτια χτισμένα με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Λέσβου. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το κτήριο των Εκπαιδευτηρίων, το Δημαρχείο και η Εκκλησία. Στην είσοδο του χωριού υπάρχουν παλιά βιομηχανικά κτήρια, κυρίως ελαιοτριβεία. Ένα από αυτά έχει αναπαλαιωθεί και στεγάζει πρότυπο βιομηχανικό μουσείο, το Μουσείο της Ελιάς.

ΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΜΑΣ

Το πανηγύρι του Ταύρου

Το πανηγύρι του Ταύρου είναι το σημαντικότερο λαϊκό δρώμενο της κοινότητας Αγίας Παρασκευής Λέσβου και συνδυάζει ποικιλία εκδηλώσεων που διαπλέκονται γύρω από το τελετουργικό της ταυροθυσίας. Το πανάρχαιο αυτό έθιμο αναβίωσε στις αρχές του περασμένου αιώνα και καθιερώθηκε σαν ευλαβική προσφορά μνήμης στον Άγιο Χαράλαμπο, τον προστάτη του Ισναφιού (συντεχνία) των Ζευγάδων.

Το Ισνάφι, που ιδρύθηκε το 1774 γι αν προασπίσει τα συμφέροντα των αγροτών της κοινότητας που περισσότεροι ήταν ζευγάδες, υπήρξε το πρώτο σωματείο στην Αγία Παρασκευή. Όπως αναφέρει η λαϊκή παράδοση, το πανηγύρι τιμά τον Άγιο που στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας έσωσε έναν Αγιοπαρασκευώτη ζευγά, τον Μαλομύτη, που είχε χάσει το ταυρί του στη περιοχή του ξωκλησιού του Αγίου, από τα χέρια του τούρκου λήσταρχου της περιοχής.
Το πανηγύρι καθιερώθηκε να γίνεται χωρίς διακοπή από το Ισνάφι και τα έσοδα του να διατίθενται για το κοινό όφελος των κατοίκων.

Μαζί με τη προσφορά θυσίας του ταύρου (κουρμπάνι) και την λειτουργία στο ξωκλήσι του Αγίου Χαραλάμπους διεξάγονται ιππικοί αγώνες, και μοιράζεται το κεσκέτσι, το κρέας του ταύρου που βράζει με κρεμμύδια και στάρι σε μεγάλα καζάνι κατά τη διάρκεια της νύχτας, έξω απ’ το ξωκλήσι.

Στις πολυήμερες εκδηλώσεις που γίνονται από Παρασκευή έως και Δευτέρα, στα μέσα Ιουνίου συνήθως, σημαντική θέση κατέχουν οι χοροί και τα τραγούδια καθώς και οι λαϊκές κομπανίες που παίζουν Λεσβιακούς Αγιοπαρασκευώτικους και Μικρασιατικούς σκοπούς.

Το πανηγύρι του Ταύρου που συμπίπτει χρονικά με το μέστωμα της Άνοιξης και την προετοιμασία των αγροτικών εργασιών του θερισμού είναι από τα πιο ενδιαφέροντα τεκμήρια επιβίωσης παγανιστικών λατρευτικών εθίμων και του συνδυασμού τους με τις χριστιανικές λαϊκές παραδόσεις.
Το πανηγύρι του Ταύρου είναι στενά συνυφασμένο με την ζωή και την ιστορία των κατοίκων της Αγίας Παρασκευής.
Αποτελεί το σημαντικότερο κοινωνικό γεγονός του χωριού και είναι αφορμή συνάντησης και επιστροφής στην πατρίδα των απανταχού Αγιοπαρασκευωτών.

Η ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΤΟ F/B

ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ


Ποιος είναι λοιπόν πατριώτης; Αυτοί ή εμείς;
Το κεφάλαιο δεν έχει πατρίδα και τρέχει να βρει κέρδη σ' όποια χώρα υπάρχουνε τέτοια. Γι' αυτό δε νοιάζεται κι ούτε συγκινείται με την ύπαρξη των συνόρων και του κράτους.

Ενώ εμείς, το μόνο πού διαθέτουμε, είναι οι καλύβες μας και τα πεζούλια μας. Αυτά αντίθετα από το κεφάλαιο που τρέχει, οπού βρει κέρδη, δε μπορούν να κινηθούν και παραμένουν μέσα στη χώρα που κατοικούμε.

Ποιος, λοιπόν, μπορεί να ενδιαφερθεί καλύτερα για την πατρίδα του; Αυτοί που ξεπορτίζουν τα κεφάλαιατους από τη χώρα μας ή εμείς που παραμένουμε με τα πεζούλια μας εδώ; ...

...Αυτοί που πούλησαν τις γυναίκες και τις αδελφές στον κατακτητή, για να κάνουν τα νταραβέρια μαζί του, και μας σκλάβωσαν διπλά, αυτοί πάνε τώρα να μας πείσουν ότι είναι οι κέρβεροι της τιμής και της ηθικής! Μ' αυτά τα μέσα προσπαθούν να εξαπατήσουν το λαό για να συνεχίσουν το ξεζούμισμα και την εκμετάλλευσή του. Και πολλές φορές το καταφέρνουν αυτό και μας πείθουν μάλιστα ότι έτσι είναι όπως τα λένε»...

-Από τον ιστορικό λόγο του Αρη Βελουχιώτη στην Λαμία

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ

Α.Ο ΔΙΑΓΟΡΑΣ

Α.Ο ΔΙΑΓΟΡΑΣ

ΤΑ ΒΙΝΤΕΟ ΜΟΥ